MUĞLA’DA NELER OLUYOR? – 1 “Devlet sırrı” diye gizlenen bir raporun hikayesi

Muğla’nın çeşitli ilçelerinden bir grup aktivist, Mimarlar Odası Muğla Şubesi tarafından 5 Kasım 2016’da Oktay Ekinci Anısına düzenlenen panelde buluşur.

4 yıl önceki panelde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 22 bölge için ihaleye çıktığını, 22 bölgenin bulunduğu illerin belediyelerinden de görüş alınmaya başlandığını ve bu bölgelerin arasında Muğla’nın da olduğunu, Muğla Büyükşehir Belediyesi İmar ve Bayındırlık Komisyonu’nun değerlendirme raporundan öğrenirler. Değerlendirme raporuna “Dört Mevsim Ekolojik Temelli Bilimsel Raporu” ismi verilmiştir.

Ancak görüş istenen şey bir rapor değil, 31 adet paftadır.

Dört yıl önce, çevre gönüllüleri ve sivil toplum kuruluşları böyle bir rapor hazırlandığını kamuoyuna ilan ederek çalışmalara başlarlar. 75 kişilik bir katılımla, 4 Aralık 2016’da Akyaka’da Muğla Çevre Platformu’nu (MUÇEP) kurmaya ve projeye bu hali ile karşı çıkılmaya karar verilir. Ardından tüm ilçelerde kurulan meclisler aracılığıyla MUÇEP yaygınlaşır.

“Devletin de yatak odası sırları var”

Hikayenin devamını MUÇEP’in ilk eşsözcülerinden Rezzan Şebin anlatıyor:

“Ankara’ya Tabiat Varlıklarını Koruma Müdürlüğü’ne, Orman Bakanlığı’na gittik, görüşmeler yaptık. ‘Dört Mevsim Ekolojik Temelli Bilimsel Raporu’ görmek istiyorduk. Bodrum’a davet ettik. Halka açık yapılan tanıtım toplantısında değiştirdikleri doğal SİT derecelerini anlattılar. Yine sorduk, ‘Bilimsel rapora dayanarak değiştirdiğinizi söylediğiniz bu raporu neden göremiyoruz?’ Cevap çok ilginçti: ‘Devletin de yatak odası sırları vardır’.”

Şebin konuyu kamuoyuna duyurmaya yönelik imza ve dilekçe kampanyasının yanında, eylemler de düzenlediklerini söylüyor. Akbük’te 2 bin kişinin katılımı ile insan zinciri oluşturulmuş; Gökova’ya denizden gidilmiş; Okluk Koyu’na, İngiliz Limanı’na girmek istemişler ama Sahil Güvenlik müsaade etmemiş. Raporu elde edemeyince bu sefer bilim komisyonları kurulup, haritalar üzerinden yapılacak değişikliklerin ne getirip ne götüreceği anlaşılmaya çalışılmış.

Bu komisyonlarda görev alan mimar Faruk Şahin, olaya nasıl yaklaştıklarını şöyle anlatıyor:

“Önümüze gelen paftaların mekânsal karşılıklarını incelemeye başladığımızda, önerilen değişikliklerin bilimsel bir yaklaşımın ürünü olamayacağını, birbiriyle tamamen aynı nitelikte komşu alanlara farklı kategoriler önerildiğini; mevcut literatür çerçevesinde korunma zorunluluğu herkes tarafından bilinen alanların SİT derecelerinin düşürüldüğünü gördük.

“MUÇEP üyelerinden oluşan bir çalışma grubu kurduk. Bu çalışma grubu tüm değişiklik önerilerinin eski durumunu, mülkiyet dokusunu, orman ve tarım alanlarını vb. çakıştırarak her bölge için ayrıntılı bir rapor hazırladı ve MUÇEP Marmaris Toplantısı’nda geniş izleyici kitlesine sundu.”

“Özel şirketlere hazırlatılmış”

MUÇEP’li avukat Bora Sarıca da Bakanlığın hazırlattığı raporun daha baştan sorunlu olduğunu şu sözlerle dile getiriyor:

“Projenin yapımı özel bir şirkete ihale edilmiş. Böyle hazırlanan rapor, içerdiği bilimsel bilginin tarafsızlığı konusunda derin bir şüphe oluşturacağı gibi plan değişikliklerine esas alınması hukuken mümkün değildir. Bu raporun, kapalı kapılar arkasında hazırlanan, akademik bağımsızlığı ve tarafsızlığı tartışmalı bir rapor halinden çıkartılarak ulusal ve uluslararası mevzuata uygun yeniden hazırlanması demokratik toplum gereğidir.”

“Hedef mücadeleyi Türkiye’ye yaymak”

Peki bu tehlikeli ve hızla ilerleyen SİT tahribatına karşı ne yapılmalı?

MUÇEP eşsözcülerinden Umay Karabaş’a göre Muğla’da güçlü bir kampanya yürütseler de esas sorun tüm ülkenin genelinde. Çünkü 22 bölge hedeflenmiş. “Belirlenmiş her bölge için aynı eksikler ve yanlışlar olduğuna eminiz diyebiliriz. Dolayısıyla ilkesel, yöntemsel ve bilimsel olarak bu raporlara her bölgeden itiraz etmeli, doğal alanların maruz kaldığı bir tehdidi yine beraber bertaraf etmeliyiz” diyor Karabaş. Ve MUÇEP’in hedefi de mücadeleyi Türkiye’ye yaymak

Bakanlığın ihalesini yaptığı 22 bölge 1) Antalya, Burdur, Isparta İlleri Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi 2) İstanbul İli Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi 3) Balıkesir İli Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi 4) Bursa, Yalova İlleri Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi 5) İzmir, Manisa İlleri Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi 6) Çanakkale İli Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi 7) Ankara, Çankırı, Kırıkkale, Kastamonu, Çorum, Bolu, Karabük, Zonguldak, Bartın İlleri Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi 8) Tuz Gölü ÖÇKB Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi 9) Kocaeli, Sakarya, Düzce İlleri Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi 10) Edirne, Tekirdağ, Kırklareli İlleri Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi 11) Denizli, Aydın İlleri Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi 12) Eskişehir, Bilecik, Afyon, Kütahya, Uşak İlleri Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi 13) Nevşehir, Kırşehir, Niğde, Aksaray İlleri Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi 14) Konya, Karaman İlleri Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi 15) Adana, Hatay, Mersin, Kahramanmaraş, Osmaniye, Gaziantep, Kilis İlleri Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi 16) Kayseri, Sivas, Malatya, Yozgat İlleri Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi 17) Trabzon, Artvin, Gümüşhane, Giresun, Rize İlleri Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi 18) Samsun, Sinop, Amasya, Ordu, Tokat İlleri Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi 19) Erzurum, Ardahan, Bayburt, Bingöl, Iğdır, Kars, Tunceli, Ağrı, Erzurum İlleri Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi 20) Van, Bitlis, Hakkari, Muş, Siirt, Şırnak İlleri Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi 21) Muğla İli Doğal Sit Alanlarının Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi 22) Şanlıurfa, Adıyaman, Diyarbakır, Batman, Elazığ, Mardin İlleri Ekolojik Temelli Bilimsel Araştırma Projesi (Güvenlik gerekçesiyle iptal edilmişti ancak 2020’de yenileniyor haberleri tekrar çıktı.) Kaynak: Orman ve Tarım Bakanlığı 2019 Verileri

Yarın “Muğla’da Neler Oluyor?” yazı dizisinin ikinci bölümü: “Gayrimenkul şirketine SİT raporu hazırlattılar”

Kaynak: Bianet –Oya Özgüven