Ankara’da çok sayıda Suriyeli mülteci kadın ve çocuk, savaş travması kaynaklı depresyon belirtilerini gidermek için bilinçsizce kullandıkları ‘Tramadol’ isimli ilaç bağımlılık yapınca AMATEM’de tedavi altına alındı. Yeşil reçeteyle kullanımı zorunlu olan, Suriye’den kaçak yollarla Türkiye’ye getirilen Tramadol isimli ilaç, Altındağ ilçesindeki bakkallarda 20 lira karşılığında satılıyor.
Ankara’da çok sayıda Suriyeli mülteci kadın ve çocuğun bilinçsizce kullandığı ‘Tramadol’ adlı ilaca karşı bağımlılık geliştirdikleri, Göçmen Sağlık Merkezleri uzmanlarınca tespit edildi. Göçmen sağlığı merkezleri, 2014 yılının son aylarında, geçici koruma altına alınan Suriyelilerin yoğun olarak yaşadıkları illerde faaliyet göstermeye başladı. Ankara’da da Suriyeli mültecilerin yoğunlukta bulunduğu Altındağ’daki Göçmen Sağlık Merkezleri’nde tıbbi teşhisin yanı sıra “savaş travmasına” bağlı “depresyon belirtileri” gösteren mültecilerle bire bir terapi seansları gerçekleştiriliyor.
TEDAVİ AMATEM’DE
Bu seanslar ve düzenli ev ziyaretlerinde bazı kadın ve çocukların depresyon belirtilerini ortadan kaldırmak için “arkadaş tavsiyesi” ile bakkallarda satılan ‘Tramadol’ isimli ilacı kullanmaya başladıkları ortaya çıktı. Üşüme, titreme, bulantı, gözlerde kayma, isteksizlik, ağlama krizleri gösteren mülteci kadınlarla bire bir uzun görüşmeler gerçekleştirildi. Bu görüşmelerde kadın ve çocuklar Tramadol’u içince “hastalıklarının geçtiğini” ancak bir kutusu 20 liraya satılan ilacın bir hafta yetmediğini, ikinci kutuyu edinmenin de bütçelerini sarstığını dile getirdiler.
Suriyeli mülteciler, yüksek doz ve uzun süreli kullanımın ardından ilacın alınmaması sonucu ortaya çıkan “yoksunluk” belirtilerinin ortadan kaldırılması ve uzun soluklu “bağımlılık tedavisi” için Sağlık Bakanlığı Numune Hastanesi’ne bağlı Alkol ve Madde Bağımlığı Merkezi’ne yönlendirildiler. Suriyeli mültecilerin “bağımlılık” tedavileri özellikle kadınların ilaç hakkında farkındalık sağlamaları ve ilaçtan kurtulmak konusunda istekli olmaları nedeniyle ayaktan yapılıyor.
‘BAĞIMLILIK’ BELİRLENDİ
Göçmen Sağlık Merkezi uzmanlarınca “bağımlı” teşhisi konularak Sağlık Bakanlığı’na bağlı Amatem’e yönlendirilen Suriyeli kadınlardan biri, ilacı “arkadaş tavsiyesi” ile “uykusuzluk, aşırı kaygı, kesilmeyen boyun ağrısı, en çok da sürekli mutsuzluk” nedeniyle kullanmaya başladığını anlatıyor.
Tramadol’u aşırı ve uzun süre kullandığı için, içmediğinde yoksunluk hisseden ve bu nedenle de Amatem’de tedavi gören başka bir Suriyeli mülteci kadın ise şunları söylüyor: “İçimde bir şey acıyor. Neresi derseniz bilmiyorum. Kalbim mi bilmiyorum. İçim acıyor. Bu ilacı içince içimin acısı geçiyordu.”
Suriyeli mülteci kadının anlatımına göre kimi zaman ilaç bir haftadan kısa sürede tükeniyor. Haftada iki kutu ilacın 40 liralık maliyetini karşılamakta zorlandığı için ilacı bir süre kullanmadığında titreme, kusma, aşırı huzursuzluk, terleme gibi tepkilerin oluştuğunu bunları gidermekte zorlandığı için Göçmen Sağlık Merkezi’ne gittiğinde artık ilaç bağımlısı teşhisi ile Numune Hastanesi’ne yönlendirildiğini anlatıyor.
‘EL NUSRA’DA KULLANMAYA BAŞLAMIŞ’
İki oğlu ‘Tramadol’u uzun süre kullanımı nedeniyle Numune Hastanesi’ne bağlı Amatem’de tedavi gören Suriyeli mülteci anne, küçük oğlunun Suriye’deyken El Nusra’da olduğunu ve ilaca orada alıştırıldığını belirtiyor. Çocukları, Göç ile Türkiye’ye geldikten sonra da kullanmaya devam etmiş. Yaklaşık üç yıldır aralıksız bu ilacı kullanıyor. 22 yaşındaki büyük oğlunun da hikâyesi aynı. Büyük oğlu da El Nusra’da ilacı kullanmaya başlamış. Türkiye’ye geldikten sonra da ilaç kullanmaya devam etmiş. Geçtiğimiz günlerde ilacın yoksunluğundan kaynaklı olarak kendine zarar vermesi nedeniyle yaralanmaya bağlı tedavisi ile bağımlılık tedavisi AMATEM’te birlikte sürdürülüyor.
İLACIN KULLANIMIN ARDINDAN AİLE İÇİ ŞİDDET
Tramadol kullanımı erkek Suriyeli mülteciler arasında da çok yaygın. İlaç bağımlısı erkeklerin, kullanımın ardından aile üyeleri ile tartışmaya başladığı ve tartışmanın eş ve çocuklara şiddet ile sonuçlandığı da Göçmen Sağlık Merkezi’ne yansıyan bilgiler arasında. Aile içi şiddet vakalarında Suriyeli erkek mülteciler ertesi gün uyandıklarında yaşadıklarını anımsamadıklarını dile getiriyorlar. Erkek mülteciler, bağımlı olduklarını kabul etmedikleri için bağımlılık tedavisi görmeyi de ret ediyorlar.
Altındağ ilçesine bağlı semtlerde bakkal, hatta manav ve kasaplarda Tramadol isimli ilacın satış fiyatı 20 lira. Fakat mahalle sakinlerinin verdiği bilgiye göre mahalle dışından da ilacı satın almak için gelenler çoğunlukta. Bakkallar, Tramadolu el altından satarken fiyatı alıcıya göre de farklılık gösterebiliyor.
‘TRADAMOL ÇOK GÜÇLÜ AĞRI KESİCİ’
Psikiyatrist Uzman Doktor Sezai Berber, Tramadol bağımlılığının ciddi tıbbi ve toplumsal bir problem olduğunu belirtiyor. Dr. Sezai Berber’in verdiği bilgilere göre,tramadol, ameliyat sonrası ve yaralanma ağrıları için güçlü bir ağrı kesici ve “yeşil reçeteli” bir ilaç. Kesinlikle hekim kontrolünde kullanılması gereken ilaç, başka ilaçlarla etkileşim yaptığında ölümle sonuçlanabilecek ciddi riskleri de taşıyor.
Psikiyatrist Berber’in verdiği bilgiye göre, Tramadol tipik yavaşlatıcı bir ilaç. Yani ilaç kana karıştıktan sonra düşünmeyi, muhakeme becerisini yavaşlatıyor. Fazla dozla beraber uzun kullanımında ilacın etkileri hem fiziksel hem de psikolojik olarak kentini göstermeye başlıyor. Depresyon, kaygı, ruh hali değişimi, gerginlik, uykusuzluk, kâbuslar, terleme, kalp çarpıntısı, titreme, bağ ağrısı, mide bulantısı ve ishal gibi etkilerle kendini gösteriyor. Bağımlılık uzun soluklu bir tedavi sürecini gerekli kılıyor.
TEB BAŞKANI ÇOLAK: BAĞIMLILIK RİSKİ YÜKSEK
Türk Eczacılar Birliği Başkanı Erdoğan Çolak da, Tramadol’un “analjezik” yani ağrı kesici etkiye sahip bir ilaç olduğunu söyledi. Çolak, İlacın etken maddeleri nedeniyle bağımlılık riski yüksek bir ilaç olduğuna işaret etti.
UNODC: İSLAMİ CİHAT ÖRGÜTLERİ KULLANIYOR
UNODC (Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi) geçtiğimiz günlerde açıkladığı uyuşturucu raporunda, Tramadol isimli ilacın Orta Asya’dan dünyaya dağıldığına dikkat çekiliyor. Afrika’da geçen yıl 3 milyon tabletten fazla Tramadol ele geçirildiğinin vurgulandığı raporda, Bako Haram, El Kaide, IŞİD gibi örgütlerin İslami inançlara göre “haram” sayılmadığı için militanlarına bu ilacı dağıttığı belirtiliyor. Raporda, UNODC’nin İlaç Önleme ve Sağlık Şubesi şefi Dr. Gilberto Gerra’nın “ Tramadol’un güçlü bir ağrı kesici olduğunu kullanıcılara gerçeklikten ve kopma hissi sağlamaktadır” görüşüne de yer veriliyor.
Kaynak: DUVAR-Hale Gönültaş